Hoe onthoud je het gezicht van een overvaller?
Stel: je bent in een supermarkt getuige van een gewapende overval. Dan schrik je je helemaal kapot. De politie wil van jou weten hoe die overvaller eruit ziet om hem op te sporen. Hoe haal je dan het beeld van die overvaller weer tevoorschijn in je hersenen? Een compositietekenaar weet precies hoe ze moet graven in jouw geheugen. Maar hoe werkt dat eigenlijk? De lokale supermarkt, dinsdagochtend 10 september. Nietsvermoedende klanten doen hun boodschappen. Maar dan, om precies 11.17 uur, stormt er een gewapende man schreeuwend de winkel binnen. Geld! Ik wil geld! KNAL Snel! Geld! De caissière geeft onmiddellijk waar de man dreigend om vraagt: geld. De overvaller wordt vastgelegd op camera en verdwijnt direct weer. De politie vraagt om uw medewerking. Zo! Jongens, dat was wel even schrikken. Ja. Ja. Deze test heeft te maken met de overval van net. Hebben jullie de dader kunnen zien? Een beetje wel, ja. Een beetje. Beetje? Oke, jullie mogen meekomen en de dader omschrijven aan de compositietekenaar. Wat weten jullie nog van de dader? Kunnen jullie mij helpen om een mooie compositietekening te maken? Ik denk het wel. In het hoofd van de ooggetuige kruipen, dat is wat Annet Ardesch als compositietekenaar probeert. Aan de hand van de herinneringen van ooggetuigen maakt zij tekeningen van de verdachte. Viel er iets op aan de ogen? Was het een heldere blik of een beetje...? Het waren denk ik bruine ogen. Ze stonden echt open, dus niet zo. Nee, nee. Vrij grote, ronde ogen? Ja. Mooi. Is er iets opgevallen aan zijn neus? Een soort normale neus en hij had een snor. Een dikke snor? Of een potloodsnorretje? Ja, het was gewoon een normale vorm. Gewoon recht. Alleen heel dik. O ja. Nou, dat begint al ergens op te lijken. Is het nou zo dat de meeste beelden echt wel altijd nog in ons hoofd zitten? Of zijn ze soms echt helemaal weg? Over het algemeen zitten ze nog goed in iemands hoofd als je ze soms een handje helpt. Wat ik ook wel eens doe, is dat ik vraag: 'Lijkt de dader op iemand die je kent?' 'Een bekende vlogger of acteur?' Soms zegt iemand dan: 'Ja, hij lijkt een beetje op die en die.' Dan komt het voor diegene makkelijker terug. Op die manier kan je iemands geheugen een beetje activeren. Nou, graaf nog even verder in het geheugen van de jongens. We doen ons best. Ik ben heel benieuwd wat eruit komt. Ja. Beelden worden zeer goed opgeslagen in onze hersenen. Een derde van onze hersencapaciteit wordt in beslag genomen door het verwerken van visuele informatie. Van beelden. Dit is enorm veel. Want onze hersenen moeten echt honderden taken uitvoeren. Zoals plannen, emoties herkennen, het lichaam aansturen, en nog veel meer. Maar voor iedereen geldt: beelden worden het best opgeslagen. Is 'm dit, vinden jullie? Eh...ja. Ja. Dus hierop zouden ze hem kunnen pakken, denk je? Ja. Nou, dan houden we het hierbij. Ziet er best wel creepy uit, eigenlijk. Toch knap, hoe je van helemaal niks zo'n heel portret kunt maken. Volgens mij lijkt-ie wel.