Wat doet leven in de ruimte met je hersenen?

Een halve eeuw geleden waren we al op de maan. En in de toekomst willen we nog veel verder reizen. Naar bijvoorbeeld Mars. Op zoek naar nieuwe plekken voor de mens om te wonen. En op zoek naar buitenaards leven. Maar dat betekent ook heel lang verblijven in de ruimte. En zijn we daar wel geschikt voor? Kunnen onze hersenen dat aan? Dat ga ik checken bij astronaut Andre Kuipers. En daarvoor is Janouk bij ESA, het hart van het Europese ruimteonderzoek. Zo onderzoeken hier bijvoorbeeld de invloed van ruimtereizen op je hersenen en geest. Andre! Hee, goed je te zien. Jij bent ruim een half jaar in de ruimte geweest. Zeker, twee keer. En hoe is het met jouw hersenen? Ja goed. Dat is ook wel nodig want als je de ruimte ingaat heb je je hersenen hard nodig. Dat begint natuurlijk allemaal al in zo'n raket. Ja. Dat vind ik er altijd best heftig uitzien. Hoe is dat voor je hersenen? Het is ook heel zwaar. Je wordt omhoog gedrukt, van de zwaartekracht af... en het zou zomaar kunnen dat je bloed uit je hersenen wegstroomt, dat je bewusteloos raakt. Daarom zie je astronauten altijd een beetje liggen. Zodat het bloed niet uit hun hoofd gaat. En als je dan boven bent, gebeuren er natuurlijk ook gekke dingen. Want het bloed wat eerst naar beneden werd getrokken, gaat nu zweven. Ja. Dus ook in je hoofd. Je krijgt een heel vol gevoel in je hoofd. De oogzenuw drukt een beetje naar voren. Je ogen ploppen er toch niet uit? Dat gelukkig nog net niet. Maar ze kunnen wel problemen krijgen met scherp zien. En dan heb je ook nog het probleem met de tijd. Want op aarde wordt het donker, ga je slapen...maar in de ruimte draai je zo hard om de aarde heen. In anderhalf uur ben je er omheen: Drie kwartier ligt, drie kwartier donker. Dus je raakt helemaal in de war. Slapen ging helemaal niet meer goed. Dus in de ruimte gebeurt er van alles met je hersenen. Want onder en boven bestaat niet meer. Daar raak je ook van in de war. Lijkt me heel gek. Ik van wel eens ergens binnen, en dan dacht ik: ik ben hier nog nooit geweest. En waarom hebben ze lampen op de vloer? Was ik op mijn kop binnengekomen. Had je niet door? Nee. Andre, zo'n karretje rijdt al rond op Mars he? Ja. Die robotwagens onderzoeken Mars. Wauw. En hoe lang duurt het voordat wij als mensen op Mars zijn, denk jij? Dat gaat nog wel een tijdje duren. Het is echt heel lastig. Het is moeilijk om daar te komen, het is gevaarlijk. Op de aarde hebben we een mooi magneetveld...dat ons beschermt tegen straling, samen met atmosfeer. Op weg naar Mars heb je die bescherming niet meer. De straling is een probleem, maar andere problemen zijn er ook. Botontkalking, spierverlies. Omdat mensen lang onderweg zijn en geen gewicht meer hebben. Je hoeft je spieren en botten niet te gebruiken, dat is een probleem. En de afstanden zijn supergroot. De kortste afstand tussen de aarde en Mars is 60 miljoen kilometer. En de langste afstand 400 miljoen kilometer. 400 miljoen kilometer! Dat is enorm. Dus er zijn allerlei dingen waar je rekening mee moet houden. Maar ook met je hersenen, en de geestelijke toestand. Kun je het goed aan om zo lang geïsoleerd te zijn. Niemand kan je helpen, je moet het zelf doen. Dat is wel een opgave, maar het gaat gebeuren.