Wat gebeurde er met de rechtspraak tijdens de Tweede Wereldoorlog?

De mannen van Putten werden opgepakt in hun eigen dorp, meegevoerd en gedood door de Duitsers zonder dat er werd uitgezocht of ze ook maar iets met die aanslag te maken hadden. Er was geen verhoor en geen rechtspraak. Wauw, wat een machtige plek heb je hier. Ja. Maar ik heb die plek als rechter. Daarom heb ik ook deze toga aan. Ik zit hier niet als Shirin, maar als rechter. Toen de Duitsers Nederland bezetten, werden eigenlijk alle Nederlandse wetten aan de kant geschoven. Als het geen oorlog was geweest, hoe was 't dan gegaan in Putten? Dan waren die mannen sowieso niet zomaar opgepakt. Dan had je eerst een verdenking moeten hebben dat ze iets strafbaar gedaan hadden. Dan had er bewijs moeten komen. Dan zou een rechter daarnaar kijken met de wet erbij en het bewijs en dan kijken: is iemand schuldig of niet? En als-ie schuldig is, wat voor straf is passend? En is de rechter dan de baas in Nederland? Nou, zo kun je dat niet zeggen. Een rechter kijkt naar de wet. En die bepaalt of jij je aan de wet hebt gehouden. De regering mag zich niet bemoeien met uitspraken die jij als rechter doet, hè? Dat klopt. De rechters staan los van de regering. En dat zorgt ervoor dat als de regering iets doet wat in de wet verboden is, dat die daar ook op aangesproken kan worden. En waarom is dat zo belangrijk? Nou, als je bijvoorbeeld een regering krijgt met best wel slechte ideeën, bijvoorbeeld dat jongens een hogere straf moeten krijgen dan meisjes, dan gaat een rechter dat gewoon niet doen. Want je mag geen onderscheid maken tussen jongens of meisjes, of huidskleur, of etnische achtergrond. En dat was in de Tweede Wereldoorlog dus wel anders? Ja, dat was anders. En sowieso is het in oorlog heel moeilijk om eerlijke rechtspraak te houden. Want je ziet dat rechters dan gedwongen worden om te beslissen volgens de mening van de machthebber, van de slechte regering dan in dat geval. En als rechters dat niet doen, worden ze ontslagen, of erger. Dus je hebt als burger geen bescherming meer. Nee. En dat is ook waarom die mannen in Putten zomaar opgepakt konden worden? Daarom kon dat gebeuren.